Powieść zrodziła się w schyłkowej fazie literatury starożytnej i wtedy już ustaliła pewne schematy akcji romansowej. Jednak miłość romansowa stale miała iść torami średniowiecznego uwielbienia kobiety. Bohater romansowy nie tracił aż po dni najnowsze pewnych rysów kochanka-rycerza.
Literatura światowa zawdzięcza średniowieczu przede wszystkim dwie rzeczy: zwrot ku człowiekowi wewnętrznemu i zajęcie się dziejami jego przemian. Chrystianizm przeniósł oś świata w sfery duchowe – ugruntował psychologizm.
Bogactwo liryce dało zwrócenie wzroku w głąb duszy i wznoszenie go ku niebu i ku uwielbionej kobiecie. Dopełnia się wielka liryka psalmów hymnami chrześcijańskimi, które do dziś śpiewamy w kościołach; rodzi się nowa poezja miłosna.
Warto też odwołać się do najstarszego polskiego pomniku literatury - "Bogurodzicy". Początkowo śpiewana była w kościołach, stała się naszym pierwszym hymnem narodowym oraz bitewnym, zagrzewającym do walki. Dziś podobnie jak w średniowieczu „Bogurodzica”. jest wykonywana podczas ważnych uroczystości zarówno państwowych jak i kościelnych.
Współcześni poeci, którzy nawiązują do średniowiecza:
- Stanisława Grochowiak, podejmuje tematy, takie jak: miłość i śmierć, piękno i brzydota; przywołuje także motyw „poety przeklętego”; z kolei w wierszu "Święty Szymon Słupnik" poeta rozważa problem ascezy i umartwiania ciała
- Kazimiera Iłłakowiczówna, nawiązuje do średniowiecznych żywotów świętych - "Opowieść małżonki świętego Aleksego"
- Julian Przyboś, tworzy cykle liryczne o budowlach gotyku np.: "Widzenie katedry w Chartes"
- Krzysztof Kamil Baczyński, "Gotyk"
- Jarosław Hasek, jego powieść "Przygody dobrego wojaka Szwejka" jest współczesnym przykładem sprzeciwu wobec rycerskiego etosu; piętnuje absurd I wojny światowej
MUZYKA
W dzisiejszych czasach muzyka średniowieczna znajduje swoje odbicie między innymi w tak zwanej muzyce New Age.
Jednym z wykonawców tworzących w tym nurcie jest Enigma. Wydał on kilka płyt zainspirowanych chorałem gregoriańskim (jednogłosowy śpiew liturgiczny grupy mężczyzn).
W skrócie jest to połączenie muzyki sakralnej z nowoczesnymi technologami (np. z syntezatorami).
Innym projektem muzycznym, nawiązującym do muzyki średniowiecza, jest Era.
Kolejnym - Gregorian.
Warto również wspomnieć, iż w dzisiejszej muzyce odnaleźć można również elementy charakterystyczne dla pieśni trubadurów. Znaczna część dzisiejszej muzyki rozrywkowej to pieśni o miłości, zarówno tej szczęśliwej jak i zranionej. W muzyce XX i XXI wieku można również dostrzec segmenty łączące muzykę pop ze średniowiecznymi balladami.
KINO
Do motywów średniowiecznych nawiązują również współcześni reżyserzy filmowi i serialowi.
Najczęstszym wzorem jest idealny władca oraz rycerz. Pierwszym i najbardziej znanym jest król Artur. Król Artur był także świetnym i doskonałym wodzem o nadzwyczajnej sile i umiejętnościach walki. Nigdy nie posuwał się do nieuczciwości i podstępu, ale często wykorzystywał swój spryt i przebiegłość. Najbardziej ze wszystkich wartości cenił sobie honor. Wolał umrzeć niż okryć się hańbą. We wszystkich legendach Artur ukazany jest jako ideał chrześcijańskiego króla, który walczył w obronie wiary i rzeczywiście tak było. Artur był osoba bardzo pobożną. Miał ogromny szacunek dla kobiet i zawsze był gotowy do ochrony ich czci. Przysięgał Ginewrze wierność i dotrzymał danego słowa. Nawet po jej zdradzie był dalej wyrozumiały i wybaczył, co uczyniło go wielkim człowiekiem. Według legend arturiańskich mag Merlin w czasie największej chwały królestwa Artura – nakazał rycerzom Okrągłego Stołu poszukiwanie najcenniejszego przedmiotu w świecie czyli Graala.
Na podstawie legend powstało kilka ekranizacji dotyczących króla i jego rycerzy:
- "Monty Python i Święty Graal" (1975) - komedia; ostra satyra czasów średniowiecza i etosu rycerskiego
- "Król Artur i rycerze okrągłego stołu" (1995) - opowiadający o zakazanej miłości na dworze królewskim oraz o świętości kodeksu rycerza
po lewej: król Artur; po prawej: Lancelot, mężczyzna który uratował damę króla | scena podziękowania za walkę w obronie Ginewry
- "Król Artur" (2004)
"Siódma pieczęć" (1957) Ingmara Bergmana to film fabularny zawierający elementy traktatu filozoficznego. Ma charakter opowieści z czasów średniowiecza. Tytuł filmu nawiązuje do Apokalipsy św. Jana. Głównym wątkiem tego wybitnego filmu, jest partia szachowa rozgrywana przez Rycerza Antoniusa ze Śmiercią. Poszczególne części rozgrywki oznaczają metafizyczną drogę człowieka od dzieciństwa (debiut), poprzez pełnię życia (gra środkowa), do starości, gdzie czeka nas, zupełnie osamotnionych, spotkanie ze Śmiercią.
"Dzieje Tristana i Izoldy" to nie tylko jedna z najsłynniejszych historii miłosnych, lecz także utwór ukazujący obyczaj i etos rycerski. Powieść ta została zekranizowana w 2006 roku jako tragiczna, pełna namiętnej miłości wszech czasów i jej tragicznych skutkach.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz